:

Johann M. Watterich, (editor), Pontificum Romanorum qui fuerunt inde ab exeunte saeculo IX usque ad finem saeculi XIII vitae ab aequalibus conscriptae Tomus II (Lipsiae 1862), 179-182:

 

Venerabili Domino N(orberto) Sanctae Partenopolitanae Ecclesiae Deo digno archiepiscopo Hubertus Dei gratia Lucensium servus et Episcopus, spiritum consilii et fortitudinis.

De ordine electionis romani pontificis, si vobis placuisset a viris religiosis ac me sapientioribus, ut vobis notificaretur, expetere non erat incongruum.  Sed quoniam vobis ut patri et domino meo non satisfacere non debeo, de multis pauca perstringam. 

Convenientibus cardinalibus in Ecclesia s. Andreae apostoli statutum est ab eis octo personis duobus episcopis, G. Prenestino et C. Sabinensi, tribus cardinalibus presbiteris, Petro Pisano, Petro Rufo et Petro Leonis, tribus cardin. diaconibus, Gregorio scilicet Angeli, Jonato, Americo Cancellario, electionem pontificis committi, ita ut si committeret Dominum papam Honorium, qui tunc in articulo mortis positus erat, ab hac vita transire, persona quae ab eis comuniter eligeretur, vel a parte sanioris consilii, ab omnibus pro Domino et romano pontifice susciperetur. Praenestinus etiam cum caeteris decrevit ut si quis electioni taliter factae contradiceret, anathemati subjaceret, et si quis alium adtentaret eligere, factum pro infecto haberetur, nec ipse ulterius in Ecclesia locum consequeretur. Quod et ipse Petrus Leonis ore proprio confirmavit, adjiciens: non oportere eos dubitare quod occasione sua in Ecclesia scandalum oriretur, quoniam mallet in abyssum submergi, quam propter se scandalum nasci.  Deinceps statutum est ut electores altera die simul convenirent.

Ceterum Petrus Leonis cum Ionatan ab eis recedens, ut corvus ille vel submersus, vel carnium ingluviem detentus ad fratres postea redire contempsit, et conventicula seorsum colligens, altare maleditionis erigere satagebat. Quod nisi domnus papa Honorius, quem credebant iam mortuum, se ad fenestram populo ostendisset, cum fratrum et propinquorum ac muneribus et obsequiis conductorum turba ministrorum praeco antichristi, supra quod dicitur Deus, ante tempus se extulisset.

Itaque cum hec talia praesensissent hii, quorum corda Deus tetigerat, ecclesiae periculum expavescentes et tempestatis procellas iam intumescentes, cum papa Honorius in sexta feria de inicio quadragesimae ad patres suos appositus esset—celebratis exsequiis pro necessitate loci et temporis, non tamen ex more sicut oportebat, cum calamitatis tempestas instaret—de octo personis ad electionem electis Prenestinus, Sabinensis, B. Rufus, A(imericus) cancellarius, quintum Gregorium cardinalem diaconum sancti Angeli, invitum et omnibus modis renitentem, cum religiosis viris episcopis cardinalibus presbiteris diaconibus et subdiaconibus in summum pontificem elegerunt;  cum Petro Leonis, qui erat octavus, P(etro) Pisano sexto et Ionatha septimo remanentibus.

Quod ubi copertum est ab his, qui dolorem in corde conceperant, ut iniquitatem parerent—nam et ipse Petrus Leonis a longis retro temporibus ad id pervenire ut avarus et ambiciosus affectaverat, sicut muiltis probatur indiciis, tribus generibus munerum nunc hos nunc illos sibi alliciens—congregatis quos potuerunt, proh dolor cum episcopo Portuensi rubea cappa illum vestierunt.  Quod factum multae sanguinis effusiones, multae locorum urbis destructiones, terribiles sacrarum imaginum decrustationes ac bonorum ecclesiasticorum distractiones, heu facinus, pro stipendio  militum suorum sibique obsequentium consecutae sunt; quamvis Leo, eiusdem Petri Leonis frater, et alter Leo Frangentis-panem, cum uterque striderent dentibus, alter in alterutrum, antequam papa obiisset, iuraverint coram cardinalibus: quod neuter eorum de electione pontificis scandalum faceret, sed quem ecclesia eligeret, pro domino venerarentur et colerent.

Nos autem, sententiam et consilium religiosorum virorum catholicorum et orthodoxorum de Tuscia de Longobardia et de ultramontanis partibus amplexantes approbantes et imitantes, Petrum Leonis in hoc facinore, ut scismaticum et, quia suum scisma defendit, hereticum omnimodis abdicamus.  Domnum vero papam Innocentium pro patre et summo pontifice tenemus recipimus veneramur et colimus.

Fraternitatem vestram hac paternitatem pro nobis orantem dominus omnium conservare dignetur. Me ad servitium vestrae sanctitatis inconcussa fide, quasi unum de famulis vestris, deprecor ut existemetis.

 

 

---

Johann Georg Eccard, Corpus historicum Medii Aevi  editio nova  (Frankfurt 1743), Tomus II, p. 355-357.  Philippus Jaffe (editor), Bibliotheca Rerum Germanicarum Tomus V: Monumenta Bambergensia (Berlin 1869), pp. 425-427  [Codex Udalrici, no. 246].

---

cf. William of Malmsbury Historia Nova I. 4 [Migne, Patrologiae Latinae 179, 1397]:   Erant tunc in eadem urbe duo famosissimi cardinales, Gregorius diaconus S. Angeli et Petrus presbyter cardinalis, filius Leonis Romanorum principis: ambo literis et industria insignes; nec erat facile discernere populo, quisnam eorum iustius eligeretur a populo.

---

---

It is clear that Hubertus knows few actual details.  He fills in the spaces with invective.  But his narrative already centers on the very issues being argued between the Anacletans and the Gregorians, and he knows or reports only the Gregorian side.  His reference to the funeral of Honorius II is particularly embarassing for his own cause:  celebratis exsequiis pro necessitate loci et temporis, non tamen ex more sicut oportebat, cum calamitatis tempestas instaret.  It appears to refer to the temporal nocturnal burial of the pope's body in the cloister of S. Andrea/S. Gregorio in clivo Scauro, rather than to the burial next morning at the Lateran just before the enthronement of Innocent II.  Note that the event at the Lateran was the "enthronement", not the Election.  Innocent had been elected in the middle of the night at S. Andrea, just after the hasty burial of the body of Honorius.  Indeed, the burial was canonically necessary so that the election could take place—and take place without the Opposition, who were more numerous and more influential.  Innocent did not have the majority of cardinals, or the leaders of Rome, or the people of Rome on his side.

These points are made by the leaders of the Roman people shortly after the Elections, in a letter to Archbishop Didacus Gelmirez of Compostela: Aegrotante siquidem Laterani iam dicto Papa cum de eius morte magis quam salute sperare possemus, quorundam consilio ad monasterium sancti Gregorii delatus est. Cumque se in mortem ex tunc infirmitas tendere videretur, communi cardinalium et episcoporum consilio statutum est, ut quia Urbs multis erat odiis et inimicitiis scissa et clericorum omnium Romanorum corda plurima erant amaritudine conturbata, de substituendo, si ille deficeret, Romano deberemus Pontifice cogitare. Quod quidam consilium approbantes astruebant, iuxta sententiam canonum vivente Romano Pontifice et eo de more non sepulto, non debere de succedentis electione tractari. Cui sententiae licet fratrum pars necessitatem temporis, urbis odia, partium studia, ecclesiae discrimina praetendentes resultarent, dicentes, oportere pro necessitate et tempore canones temperari: tamen post haec et alia sub districto anathemate stabilitum est ab omnibus, ut insepulto Papa nulla de personae alicuius electione mentio penitus haberetur.  The Electoral Committee was uncanonical, having been arranged in advance of the Pope's death, no matter who was on it or who had agreed to it or who had approved it.  This is evidently the opinion of  Cardinal Petrus Portuensis, in William of Malmsbury [Historia Nova I. 5; Migne PL 179, p. 1307-1398]:  Haec fuit sententia mea semper, ut nonnisi sepulto papa de successoris persona mentio haberetur. He complains that Bishop Guido of Tivoli [Tiburtinus] had said in a sworn statement that he (Petrus) had said, while Pope Honorius was still alive, quod ego diaconum Sancti Angeli solum idoneum iudicavi.  His response?  Desistite jam mendaciis.

Charges of avarice against Petrus Petri Leonis, Pope Anacletus II, cannot be divorced from the frequent observation at the time that his grandfather, Leo, was a baptized Jew.  Cf. the Invective of Arnulph of Séez (Sagiensis), Bishop of Lisieux (Lexoviensis),  ch. 3: Cuius avus, cum inestimabilem pecuniam miltiplici corrogasset usura, susceptam circumcisionem baptismatis unda dampnavit.  Pudebat eum impotentiae suae potius quam erroris, ne genus eius infidelitatis opprobrio confusum, perpetua dampnaret obscuritas; susceptis tiaque fidei sacramentis, ubi novus civis insitus est, factus dignitate Romanus.

 

---