©2011 John Paul Adams, CSUN
john.p.adams@csun.edu
Caesar Egassius Bulaeus, Historia Universitatis Parisiensis Tomus quartus (Parisiis: de Bresch 1668), pp. 699-700:
Sanctissimo in Christo Patri ac Domino D. Nostro Clementi Sacrosanctae Romanae ac universalis Ecclesiae Summo Pontifici.
Coegit nos tandem, Pater Beatissime, Chriosti fides, coegit Christianae Religionis Devotio, coegit diuturnitas jam intoleranda nefandissimae pestis schismaticae, quae magis in dies crescit, roboratur atque invalescit nemine efficaciter remedium apponente, coegit miserabilis et horrenda Ecclesiae sanctae Dei subversio ac dissipatio, ut ad quaerendam, tractandam, necnon pro vicibus nostris procurandam Ecclesiae Catholicae unionem vigilanti ac sedulo intenderemus animo, utque imprimis ad hanc rem Christianissimum Principem Carolum Regem Francorum Illustrissimum, ac deinde per ejus medium ad ipsum ni fallimur, aptissimum, Beatitudinem Vestram suppliciter hortaremur. Movit ad hoc debitum nostrae professionis officium, quo et vestrae et suae saluti ac totius Ecclesiae tenemur obnoxii. In pastoribus siquidem et doctoribus maxime totum regimen Ecclesiae constitit. Faciant pastores quod suum est, nos certe nostrum docendi, si Dominus annuerit, nullatenus omittemus officium. Quod quaqmquam omni tempore congruun sit et necessarium, praecipue tamen hoc tempore quo tam multis angustiis, aerumnis et scandalis per hoc execrandum Schismate Ecclesia atteritur. Ad quid enim nos docendi licentiam suscepimus, si nunc inter tot gravia Ecclesiae et fidei discrimina a veritate docenda tacendum est. Clama, inquit Propheta [Isaiah 58:1], ne cesses, quasi tuba exalta vocem tuam.
Movit ad haec praeterea praefati D. Regis Imperium, qui nos ad cogitandas Ecclesiasticae pacis vias Regiae Serenitatis edicto, quod minime praeterire nobis licet, excitavit. His itaque aliisque plurimis rationibus, quas breviandi gratia subticemus inducti quandam super re ista epistolam, utrum tam efficacem quam sincero fidelique affectu compositam Regi ipsi memorato direximus, intentionis nostrae in hac parte plenius et uberius expressivam: quae tres Concordiae vias a nobis excogitatas et tanquam convenientes approbatas cum suis appendiciis et motivis complectitur. 1. Via est Cessionis aut renunciationis plenariae ad totale jus illud quod habetis in Papatu, vel pars adversa praetendit. 2. Est Concilii particularis vel Compromissi. 3. Est Concilii Generalis formaliter aut aequivalenter.
Modi autem exequendi quamlibet harum viarum, cum justificationibus earundem satis in dicta epistola, quantum epistolaris patiebatur angustia expressi sunt; alias tamen fortasse adhuc magis explicandi. Quam idcirco epistolam vestrae Beatitudini non mittimus, quod per Regiae praeceptum Majestatis transmissam esse scimus. Caeterum, Beatissime Pater, nobis ea quae audivistis erga praefatum Principem pro Ecclesiae salute et concordi unione agentibus, et circa tam sanctum opus pium ac religiosum operam dantibus supervenit inimicus homo [Petrus de Luna], qui antiquis zizaniis nova super seminando hunc totum laborem nostrum tam salutarem tamque fructiferum extinguere et cassare, licet frustra, molitus est. Et primo quidem tentavit audientiam nostram in Regia praesentia impedire quo facilius factum rumperetur. Deinde ubi hoc coeptum minime succedere sensit et se penitus elusum de spe decidisse vidit, ad aliam se fallaciam continuo convertit, et super hac materia perpetuum silencium imperari nisus est, sed certe dignam nimirum meritamque repulsam retulit, qui a Rege Christianissimo, Coristinaque eius progenie tam impium, nefarium, tamque execrabile scelus poposcisset, ut super religionis et fidei Christianae materia, super Ecclesiae sanctae dissipatione damnabilique jactura doctoribus Ecclesiae et lucernis ardentibus silentium imponeretur. Nequam qui hoc cogitavit, nequior qui tam iniquo cogitavi consensit: nequissimus, qui hoc ipsum abominandum facinus explere voluit. Heus, Pater Beatissime, iterum Heu, tertio Heu: quod vir ecclesiasticus hoc audeat! Si quis id verbo duntaxat pertinaciter diceret, haereticum conseremus, et nos publice fieri idipsum atque impune feramus? Deterioris multo exempli sunt facta quam verba. Beatitudinem vestram talium vindicem esse decernatis, quam et nos in ultionem hujuscemodi malorum appellamus, imploramus etque expectamus. Nam de modis et remediis per quos suum damnabile propositum obtinere conatus est, quid attinet scribere? noti poenae omnibus nec etiam digni scribi, ne paginam hanc nostram sua foeditate polluant. Et ne erret aestimando secutos esse illos, satis certe scimus eos, sciunt omnes properret aestimando secutos esse illos, satis certe scimus eos, sciunt omnes propermodum et mirantur Regni hujus Christianissimi accolae, scient—proh pudor—exterae nationes: scient, inquam, utinam non ad vestrae sinceritatis dedecus, utinam non ad vestrae causae detrimentum, utinam non ad totius ecclesiastici ordinis confusionem, opprobrium et contemptum.
Ea propter, Pater Beatissime, per fidem integerrimum, per foedus inviolandum, per amorem amplissimum et sanctissimum quem ad sponsam ecclesiam habere debetis, per pastoralis vigilantiae solicitudinem, per maternae miseriae dissensionis, aut scandali compassionem commiserationemque, per si quid vestri honoris animo curae residet, per quam vobis cara est salus animae, vos hortamur et iterum iterumque repentes Charitatem vestram monemus, ut ad hanc sanctissimam concordiam, quae in manu vestra sita est, non ultra jam prorogando intendatis. Satis jam satis juc usque cessatum est, satis tepuimus, satis quievimus, satis exspectavimus. Exurgendum tandem aliquando ad pacem est, et desides tepentesque jam animi ad hujus rei aggressum excitandi, nisi schisma perpetuum, quod Altissimus avertat, in Ecclesia Christi avertere proponimus, quia jam eo ventum est, et in tantam perniciem erroremque res processit, ut plerumque passim et publice non vereantur dicere, Nihil omnino curandum quot Papae sint, et non solummodo duo aut tres, sed decem aut duodecim, imo et singulis regnis singulos praefici posse, nulla sibi invicem potestatis aut iurisdictionis authoritate praelatos, quod in quantum detrimentum Romanae Ecclesiae et totius ecclesiasticae policiae, immo et religionis Catholicae vergat, judicate, ut Beatitudinem vestram felicibus successibus secundare velit Christus, et eo plus felicibus, quoad ecclesiae suae unionem majori diligentia vigilaveritis.
Scriptum Parisius in nostra Congregatione Generali. Devoti vestrae sanctitatis oratores filii Universitatis studii Parisiensis.
©2011 John Paul Adams, CSUN
john.p.adams@csun.edu