:

Noël Valois, "Le rôle de Charles V au début du Grand Schisme (8 avril-16 novembre, 1378)," Annuaire-bulletin de la Société de l' histoire de France 24. 2 (1887), 243-245:

Serenissimo principi et domino, Domino Carolo, Dei gracia Francorum regi illustri, sui Johannes [de Cros] Episcopus Penestrinus; Guillelmus [de Agrifolio] tituli Sancti Stephani in Celio Monte, Bertrandus [Atgerius, OFM] tituli Sancte Secilie, Hugo [de Montelegum] tituli Sanctorum Quatuor coronatorum, Guido [Gui de Malsec] tituli Sancte Crucis in Jerusalem, Johannes [de la Grange] tituli Sancti Marcelli, Petrus [Pierre de Sortenac] tituli Sancti Laurencii in Lucina, Geraldus [Gérard du Puy, OSBClun.] tituli Sancti Clementis presbiteri; Petrus [Flandrin] Sancti Eustacii, Guillermus [Noellet] Sancti Angeli, Petrus [de Vergne] Sancte Marie in Via lata, et Petrus [de Luna] Sancte Marie in Cosmedin diaconi Sancte Romane Ecclesie cardinales, debitam reverenciam cum honore.

Providus rerum omnium Ordinator, juxta sui disposicionem arbitrii, sic dat esse rebus ipsis, sic dispensat ineffabili providencia munera gratiarum, sic etiam status omnium, prout vult, ordinat et disponit, ut in horum consideracione sensus hominum non sufficit, et sapientia sua magnitudinem humani capere nequeunt intellectus. Dudum siquidem de mense martii proxime preterito, felicis recordacionis domino nostro Gregorio papa XI, in Urbe, de presenti valle miserie ad supernam patriam evocato, et ibidem, post ipsius funeris exequiarum celebracionem honorabilem et debitam subsecutam, Bartholomeo, olim Barensi archiepiscopo, in papam, metu mortis per manifestum violenciam Romanorum, electo, qui, electioni hujusmodi, licet nulle, consenciens, non erubuit Ecclesiam, Christi sponsam, invadere et eam tirannice occupare, prout fama aclamante nostrarumque litterarum serie vobis directarum vos clarius credimus informatum; nos, animadvertentes quod, propter tirannicam intrusionem hujusmodi, fere sacrementa defficerent ecclesiastica, et christianus populus, vero pas[244]tore carens, per arrupta in devium duceretur, in hac civitate Fundorum nobis secura et libera, pro veri ac providi substitucione pastrois convenientes in unum, sub deliberacionis magne consilio, sicuti tanti negocii qualitas exigebat, reverendissimum patrem et dominum dominum Robertum de Gebennis, basilicae Duodecim apostolorum tunc presbiterum cardinalem, in papam et summum pontificem Sancte Romane ac universalis Ecclesie, per viam Sancti Spiritus, concorditer elegimus, spem firmam habentes, suis operantibus meritis et actibus virtuosis, Ecclesiam ipsam de manibus illius qui ipsam indebite occupat eripi, eamque ad statum debitum reduci et etiam a tribulacionibus quam plurimis liberari.

Quamquidem electionem et assumpcionem Serenitati Vestre, harum serie, ad gaudium et leticiam, intimamus, sperantes in Domino Jhesu Christo quod erit pax ecclesiis, quies regnis, concordia plebibus, et moribus disciplina. Que etiam celebrata extitit in civitate memorata, nobis, ut tenemus firmiter, Spiritus Paracliti gracia illustratis, presentibus reverendissimis in Christo patribus dominis Petro [Corsini] Portuensi et Sancte Rufine episcopo, Symone [de Borsano] tituli Sanctorum Johannis et Pauli presbitero, et Jacobo [de Ursinis] Sancti Georgii ad Velum aureum diaconis cardinalibus, die vicesima septembris [September 20, 1378], fuitque in crastinum, clero et populo plurimum gaudentibus ac exultantibus in Domino, solemniter publicata, eum imposicione novi nominis sanctissimi domini nostri supradicti, qui Clemens septimus voluit nominari.

Nec miretur Serenitas Vestra quod super premissis eidem nondum scripserimus, sperabamus nanque prefatum dominum nostrum coronacionis insignia confestim recepturum, et sic tam ipsius electionem quam coronacionem pariter intimare; qui tamen ex certis causis hoc usque nunc differe decrevit. Quare, si in hoc deffecimus, dignetur Vestra Serenitas nos excusatos habere; cui humiliter supplicamus ut statum prefati domini nostri et Ecclesie ac ipsorum negocia dignetur perpentius ac specialiter habere recommendata, ipsaque sustinere, tueri, deffensare, prout hactenus Vestrae Serenitatis progenitores, illustrissimi Francorum christianissimi reges, facere consueverunt, cum ipsis sint vestra auxilia et consilia necessaria quamplurimum et etiam opportuna; per que firmiter credimus ipsius domini nostri pape et sancte Ecclesie statum, auxiliante Deo, feliciter propserari. Eandem Serenitatem Vestram feliciter conservet Dei Filius benedictus per tempora longiora.

Datum Fundis, sub sigillis priorum nostri collegii, die decima [245] nona mensis octobris, suscepti a sanctissimo patre et domino domino Clemente papa septimo predicto apostolatus officii anno primo [October 19, 1378].