SEDE VACANTE 1521

December 1, 1521 — January 9, 1522

Letter of Peter Martyr de Anglerio on the death of Leo X and the Conclave

(Valladolid, January 27, 1522)

Opus Epistolarum Petri Martyris Anglerii Mediolanensis.... editio postrema (Amstelodami: Elzevir 1670), Liber trigesimus quintus, Epistula DCCXLIX, p. 433; Jo. Friderich Mayer, Candidatus papalis dignitatis ejusdemque promotor probe instructus, hoc est Eminentiss. Cardinalis Azzolini [Cardinal 1654-1691] Aphorismi Politici, cum commentario de electione rom. pontificis Jo. Frider. Mayeri.... (Osnabrugae: sumptibus Gothofredi Liebezeiti 1691), 20-21:

P.M.A..M. Marchionibus.

Leo Pontifex, audito Gallorum profligatu, et Mediolani Ducatus a eorum faucibus raptura, prae laetitia dicitur in febrim concidisse. Brevibus ajo, mortuus est. Sitne hac an illac, desino judicare. Diversi diversa sentiunt ac loquuntur. Obiit Leo Papa. Sparsi erant per diversi Pontificatus purpurati electores. Spe conflictati concurrunt, conclavantur. Diu diffident. Alternis se jurgiis conficiunt. Julium Cardinalem Medicem Leonis patruelem ad suffragia non debere, quod spurium esse dicat Volateranus Cardinalis genere Soderinus ejus concivis, sed ob diversam factionem inimicus, in publico consistorio concionatus est. E contra, qui Julio Medici favent, contendunt, Soderini Volaterani de inimico jurgia et contumelias non esse audiendas. De Medice multa proponunt, laudantque, ingenio pollentem ac rerum experientia clarum praedicant, quoque dives ad exhaustum Pontificatum redimendum aptus, et Florentinam Rempublicam in manu habeat impraesentiarum, et in Ecclesiae vinculum illam sustineat, in medium adducunt. Legitimum praeterea non spurium esse arguunt, quod Julianus pater ejus, priusquam moreretur, Julii Medices genetricem, nobili genere ortam in uxorem admiserit, cum liber esset. Ita Soderini affectatam accusationem fecere irritam.

Parte alia Bernardinus genere, uti nostis, Carvajalus, Collegii Decanus ebullit, spe raptatus fervida, sperans quod non assequetur umquam Columna, quod Romanus sit, non desperat. Ceteri tum hypocritae, tum corruptores, diversis itineribus legem ambitus strictum adornant amplexibus, et suffragia sibi pallenses aucupantur. Ita per dies multos Petri naviculam exagitarunt, alter in alterum spumosis labiis jacula torquentes. Spiritus tandem Sanctus ab ipsis, per Missarum celebrationem verbis invocatus, voces eorum, de animo nihil curans, dicitur audivisse. Per nuncium ad hoc missum perlatum est, Cardinalem hunc nostrum Dertorsensem, a Caesare abeunte gubernatorem relictum, fuisse ab eis, quod raro accidit, absentem electum. nil certi adhuc. nisi tamen ego per dispositos equos a meis familiaribus Lopicum Samanecum adolescentulum, cui dum puer esset Cardinalis ipse applaudebat. Dedi ad eum epistolium hujuscemodi.

Cardinalis Dertosensi Adriano Trajectino, electo Pontifici.

Manus hactenus, pedes, vetante Leone, minime deosculabar. pedes nunc lambo, Leone ad superos conscendente. tu quod sis in illius sede suffectus, Petri naviculae fluctuanti gratulor aperte. An tuae Beatitudini debeam, ambiguo vagor studio. Labor est labori additus, non laboranti tranquillitas. Multos arbitror ad suae famae vitaeque caelestis jacturam, culmen id rerum assecutos fuisse quod artibus a recto distantibus egerint. Beatitudini tuae, uti arbitror, servatum est ad salutem. Quandoquidem per caligatum Simonem illi, postergato Petro, nudis pedibus ambulante, scalae illius summos gradus adepti sunt. Tuam vero Beatitudinem, Petrus ipse, non pollicitis, non largitionibus, nec licuit quidem, cum absens fueris, sua sponte delegit. Prior locus, in horum Regnorum gubernatione cum collegis occupatus breves expetebat meas. Nova ista moles previssimas exoptat. Valeat feliciter tua Beatitudo ante cujus pedes prostratus humilem commendationem dico.

Haec fuit quae impraesentium rotant in vario Fortunae curru. quando nuncius regredietur, habebitis plura. Nunc valete.

Ex Valleoleto vi. Calendas Februarii, MDXXII [January 27, 1522]

Jacob Bernays, Petrus Martyr Anglerius und sein Opus Epistolarum (Strassburg: Karl J. Trübner 1891), 143-193 ("Der Quellenwerth des Opus Epistolarum")

J. Gerigk, Das Opus Epistolarum des Petrus Martyr. Ein Beitrag zur Kritik der Quellen des ausgehenden 15. und beginnenden 16. Jahahunderts (Braunschwig 1881).

It is suspected that Peter Martyr's letters, as published, were rewritten long after the alleged dates in the light of later perceptions of historical actions. Though important historical materials, they are not quite 'primary sources'.