SEDE VACANTE 1378
March 27, 1378 —April 9, 1378—September 20, 1378
The Vatican Basilica and Apostolic Palace (ca. 1585)
The medieval campanile has been razed. The top arcade of the Loggia of Blessing has been added.
The obelisk has been moved to the Square from the south side of the Basilica.
Ex Informatione habita a juris consultis Gallis et Hispanis
pro Clemente VII contra Urbanum VI.
J.J.J. von Döllinger, "Urbani VI. Creatio," Beiträge zur politischen, kirchlichen und cultur-geschichte der sechs letzten Jahrhunderte III. Band (Wien 1882), 354-360:
In nomine Domini Amen.
Factum de curia Romana transmissum per cardinalem, qui vocem suam non dedit in electione Urbani VI., est tale:
Cum s. m. dominus Gregorius papa XI. die 26. Martii obiisset in urbe Romana, officiales urbis diversa consilia iniverunt, aliqua secreta et aliqua non secreta, prout inter eos moris est in expeditione negotiorum suorum majorum, in quibus tractatum fuit per eos, quis modus teneri deberet per eos in electione domini papae, et ut per plures cives Romanos relatum fuit dominis cardinalibus, quorum civium aliquì preedictis consiliis interfuerunt.
Aliqui vero audiverunt ab eis, quì interfuerunt semper in his consiliis, intellexerunt, quod omnino expediebat eis habere papam Italicum vel Romanum, et quod de hoc pulchro modo supplicarent dominis cardinalibus, quantum possent, et si precibus obtinere non possent, quod ad hoc omnino cogerent eosdem dominos cardinales, et de hoc erat sermo communis in urbe praedicta inter omnes et in omnibus locis publicis. Dicebant enim, se non posse aliter securos esse, quod curia in Italia remaneret. Mortuo tamen Gregorio papa praedicto praestiterunt senator et alii officiales urbis debitum juramentum de observando constitutionem: "Ubi periculum" etc. Item praedicti officiales urbis decem diebus praecedentibus, qui effluxerunt inter mortem domini Gregorii et introitum conclavis, ipsi officiales simul adunati cum aliquo numero civium omnibus dominis cardinalibus insimul adunatis supplicaverunt et eos requisiverunt, ut eligerent papam Romanum vel Italicum, addentes, quod ante ingressum conclavis vellent eos super hoc declarare ad consolationem populi Romani, et aliquibus vicibus subjunxerunt, quod alias dubitabant de maximis et insuperabilibus periculis, cum viderent et cognoscerent corda civium nimium sublevata, et ulterius certos cives miserunt ad domos dominorum cardinalium ex parte ipsorum officialium et populi Romani, qui similes requisitiones fecerunt particulariter ipsis dominis cardinalibus, propter quod domini cardinales dubitantes miserunt pro officialibus et exposuerunt eis errores, qui possent sequi ex modis, quos tenebant circa ipsos, et quomodo ipsi intendebant, quod curia remaneret in Italia, esset causa perdendi eam, et requisiverunt eos de duobus: primo quod expellerentur omnes rustici de comitatu, qui erant in magna quantitate in Roma, prout reportabatur dominis cardinalibus, et taliter ordinaretur papa, quod non posset esse scandali, et quod abstinerent ab illis consiliis, quae videbantur causa inflammandi populum, secundo quod ordinarent unum bonum capitaneum ad custodiam burgis. Petri cum certo numero gentium, et quod gentes essent bene confidatae dominis cardinalibus, et quod facerent bene custodiri pontes vel ipsos tenendo clausos vel saltem de bona gente in bono numero munitos taliter, quod populus ad palatium venire non posset. Quae omnia verbo concesserunt, et unum bandarensem fecerunt capitaneum et ille fecit decem cives condestabiles, et isti ultra juramentum, quod prius officiales praestiterant juxta formam: "Ubi periculum" juraverunt bene et solenniter ipsos cardinales ab omni violentia et impressione tenere securos et alia multa, prout ab eis petita fuerunt, sed id finaliter non servaverunt. Advertendum est autem, quod dictis decem diebus praecedentibus mandatum fuit omnibus nobilibus, ut sub gravissimis poenis exirent urbem, et domini cardinales multotiens requisiverunt officiales, ut permitterent stare nobiles in urbe pro eorum securitate, quod penitus negaverunt sub colore, quod timebant de aliquo rumore infra cives, et finaliter domini cardinales rogaverunt dictos officiales, ut saltem duos ex dictis nobilibus stare permitterent, qui erant officiales ecclesiae, quod etiam expresse negatum fuit.
Adveniente autem hora introitus conclavis tota platea s. Petri fuit impleta populo pro magna parte inarmato. Et intrantibus cardinalibus magna pars populi intravit palatium et infra palatium per totam noctem et usque ad exitum conclavis steterunt et fregerunt diversas portas diversarum domorum in palatium, et ipsum palatium ab omni parte circumdederunt armatis hominibus, ut nullus posset intrare vel exire sine ipsorum voluntate. Item subsequenter omnes, ut moris est, postquam exiverunt conclave, excepto senatore et quibusdam aliis paucis, qui loquebantur cum aliquibus ex dominis, ut porta conclavis custodiretur, ita quod nullus intrare posset sine licentia, supervenerunt capita regionum urbis cum aliquibus civibus in bono numero volentes intrare conclave, et licet saepius fuerit eis dictum, quod non fuit de more, quod post clausam portam maxime non tarda hora aliquis intrare non potest, nihilominus intrare voluerunt et dominis cardinalibus, licet cum displicentia, congregatis similes reqnisitiones fecerunt, petentes, et vicinis iteratis, quod, antequam exirent conclave, de hoc declararent, expresse subjungentes et pluries readdentes, quod volebat populus, et quod istud non poterat aliter transire sine pericolo personarum. Item sciendum, quod ante introitum conclavis fuerat per multos reportatum dominis cardinalibus, quod in Romaerant quidam, quorum aliqui erant Romani et aliqui Italici, qui hoc, ut impressio fieret, totis viribus totum populum inflammabant et qui multa promittebant officialibus in casu, quo aliquis eorum eligeretur papa. Et licet Barensis a principio tunc non fuerit nominatus, tamen post relatum est aliquibus ex dominis cardinaIibus, licet non clare constet, et credo, non esse verum, quod ipse fuerat unus ex sollicitatoribus antedictis.
Item advertendnm, quod mortuo praefato domino Gregorio remanserunt in curia 15 tantummodo cardinales, ad quos solos competebat jus eligendi Romanum pontificem, quorum erant ultramontani octo et septem Italici. Et omnes cardinales ultramontani antequam intrareut conclave, et in introitu et post usqne ad
tempus impressionis continuo, prout asserunt, fuerunt in delibe
ratione et proposito et voluntate eligendi de collegio et non de
extraneis et ultramontanum, non citramontauum. Et etiam domini
cardinales Italici erant in proposito eligendi de collegio et non
de extraneis, et licet tenderent, ubi bono modo possct fieri, quod
unus ex dominis Italicis eligeretur, de Italicis enim vel extra
collegìum, dummodo debito modo eligeretnr, praetulissent tamen
illos de collegio, et in ista voluntate permanserunt continuo, etiam
postquam intraverunt conclave usque ad crastinum post missas,
non obstante, quod Romani occupaverunt palatium et in tota
nocte existentes armati ut plurimum sine intermissione clamaverunt: "Romano lo volemo o vero Italiano", et ita cum sonitu
tamburorum etc. continuaverunt per totam noctem adeo, quod
aliqui ex dominis cardinalibus modicum dormiverunt, dictos rumores etiam continuaverunt usque ad rupturam conclavis per eos
factam.
Demum cum auditis missis dictì domini cardìnales se disponerent et de electione tractarent, campanae campitolii et ecclesiae s. Petri, quae ecclesia stat juxta palatium s. Petri, inceperunt ad summum pulsari pro congregatione populi, et populus fortius incepit clamare: ,,Romano lo volemo o Italiano?. Fuerunt domini cardinales advisati per illos, qui ab extra custodiebant conclave, quorum aliqui erant Romani electi per dominos cardinales et aliqui ultramontani, quod, nisi statim sine aliqua mora eligerent Romanum vel Italianum, quod omnes domini cardinales erant in pericolo, quo inciderentur per frusta. Propter quod domini cardinales ultramontani propter evitandum periculum mortis, prout tunc major pars dixit, et nunc omnes cum sacramento aflirmaverunt, et alias, nisi propter mortis periculum, non facturi, consenserunt, quod Italicus eligeretur, et quia ex cardinalibus Italicis dicebant, quod nullatenus acceptarent, si tali modo eligeretur.
Cum viderent impressionem, quae fìebat, omnes quasi ex abrupto sine aliqua discussione personae nominaverunt dominum Bartholomaeum, tunc archiepiscopum Barensem, et ipsum tamquam ìllum, quem credebant eis magis uotum et in factis curiae magis expertum, elegerunt in papam, animo et proposito, prout ipsi tunc dicebant, quod ipse esset verus papa, timore tamen praedicto durante, et nunc asserunnt, exceptis tamen duobus cardinalibus, uno ultramontano et alio Romano, qui dixerunt: Ultramontanus dixit, quod consentiebat taliter, qualiter tamquam compulsus, et credebat, quod electio esset nulla. Romanus vero dixit, quod propter notoriam impressionem, quam videbat, nec sibi nec alteri daret vocem suam, nisi cessaret impressio et esset in sua libertate. Et ulterius dixerunt inter se aliqui ex cardinalibus facere, quod alias fuerat factum, ut per canonicas apparet, quod, quam primum commode possent, secum secederent ad locum tutum et securum, et tunc, quod ipse renuntiaret ad cautelam, et quod ipsi de novo reeligerent, et propter scisma vitandum sibi ad invicem conduxerunt. Demum domini cardinales, quum jam pluries super expeditione fuissent, per custodes conclavis sollicitati, ad populum clamantem et tumul tuantem et jam dispositum ad furiosa miserunt tres cx dominis cardinalibus, et, quia non audebant eis in illo furore exìstentibus publicare electionem factam per eos, fecerunt eis promitti et promiserunt, quod infra diem crastinam ante vesperas consolarentur eos de papa Romano vel Italico, et fecerunt populum rogare, quod recederet. Qui cum magna difñcultate recessit ab aula, non tamen exivit palatìum vel circuitum cjus. Sed aliquantulum rumor cessavit, et interim domini miserunt pro multis praelatis, inter quos fuit iste tunc Barensis et per praedictum modum electus, qui venit et vidit populum furentem et totam vìolentiam et impressionem factam, et ante viderat et audiverat clamores populi furentis et scivit et scire debuit, quicquid per populum actum est ante rem notoriam.
Et populo aliqualiter a rumoribus cessante, eo tamen juxta palatìum existente, domini aliquantulum comederunt, et interim praelati, pro quibus missum fuerat, vcnerunt. Et post comestionem cardinales iverunt ad capellam in eo loco, ubi electio prima facta fuerat, exceptis tribus, qui non interñierunt, et tunc unus ex dominis dixit: "ut modo cessat illa vìolentia et illi rumores, qui erant isto mane, iterato reelìgamus eum." Tunc fuit sibi dictum per quendam alium cardinalem, quod non cessabat violentia nec timor, qui fuerat per prius, et quìcquid fieret, non valeret. Nam semper armati et clamantes erant in palatio, licet non ita fortiter nec in tanto numero. His tamen, at spretis, expletis, exceptis illis tribus cardinalibus, et etiam excepto illo cardinale Romano, quì dixit, ut prius: "Reeligamus eum", et adhuc durantibus verbis, cum perpendissent Romani ex aliquibus signis, quod non erat electus Romanus, cum maximo furore inceperunt frangere conclave et clamantes: "Romano lo volemo“ intraverunt in conclave et ipsum per tres partes fregerunt. Et intraverunt offìciales et populus armatus, quantum fere recipi potuit. Propter quod domini cardinales plus solito timorem mortis timentes in capella secreta se pro majorì parte reduxerunt, cujus porta fuit cum securibus fracta, et intravit populus armatus adbuc clamans, ut supra, et omnes dominos cardinales circumdederunt. Et nisi quod unus dominus cardinalis, volens suum et aliorum periculum evitare, dixit eis, quod dominus Sancti Petri erat electus, sed nolebat consentire, et quod ipsi inducerent eum ad consentiendum, creditur, quod omnes fuissent interfecti, maxime ultramontani. Sed audito illo verbo irruerunt in praedictum dominum Sancti Petri et praecise invitum et recusantem posuerunt super unam cathedram. Et dum accederent ad faciendum sibi reverentiam, qui libet ex dominis cardinalibus, ut melius potuit, aufugit et exivit palatium. Et aliqui exiverunt Romam de nocte , et habitibus dissimulatis aliqui se retraxerunt ad castrum s. Angeli, et aliqui, tamen pauciores, in suis domibus remanserunt.
In crastinum autem, quietato aliqualiter populo, iste tunc Barensis, qui remanserat in palatio et nullo modo etiam pluries ab aliquibus ex dominis requisitus exire voluit, misit ad dominos, qui erant in castro s. Angeli iteratis vicibns, ut venirent ad ipsum, et. quia non ita cito venerunt, fecit ipsos requiri per banderenses et alios offciales urbis pro parte populi, ut domini asserunt, quod pro majoris scandali evitatione exirent castrum et venirent ad palatium. Ipsi vero , ut affirmant, dubitantes de majori scandalo, maxime quia tam ipsorum, quam aliorum familia esset fere tota dispersa per urbem, primo scripseruut manibus propriis, quod erant contenti, quod domini, qui erant ab extra, intronizarent eum, et ad hoc faciendum eos procuratores constituerunt. Demum, quia fuerunt modo praemisso requisiti, exiverunt castrum et venerunt ad palatium et ipsum intronìzaverunt more consueto. Et dum haec sciverunt illi, qui ab urbe secesserant, redierunt ad urbem et ipsum post coronaverunt. Et ab illo tempore domini cardinales in reverentiis et aliis tractaverunt ipsum ut papam. Tamen, ut asserunt, nunquam intentionem habuerunt, ut per hoc aliquod jus sibi attribueretur, quam quod esset ab ipsa electione quaesitum. Ipse autem in consistoriis et aliis usus est ut papa.
Haec tamen omnia facta in urbe, ubi domini saltem ultramontani se nunquam reputaverunt securos, immo verisimiliter credunt, quod, si in urbe eorum electionem renovassent vel in
dubium revocassent, fuissent in magno periculo. Item, licet pluries fuerit requisitus, ut exiret urbem, ipse tamen nunquam voluit exire, nisi demum postquam omnes cardinales iverunt Anagniam, et tunc venit ad civitatem Tiburtinam, subjectam populo
Romano.
Modo primo quaeritur, utrum istius eiectio fuerit canonica. Secundo, si a principio non fuit canonica, utrum tacitus consensus omnium cardinalium, praemisso modo subsecutus, sufficiat ita, quod iste sit verus Apostolicus , an vero Apostaticus debeat judicari.
Von der Krönung Urbans VI. wird in einem anderen Berichte (Ex libro scripto de rebus Siciliae in bibliotheca Vaticana. Cod. lat. Monao. 150. fo] 30.) Folgendes erzählt:
Die vero
18. Aprilis, qui erat dies Paschae, in ecclesia s. Joanuis Lateranensis, servatis omnibus solemnitatibus, eum coronaverunt. Qui,
antequam coronaretur, petiit a cardinalibus , si eum in verum
papam reputabant propter tumultum factum per populum, cardinalibus ei respondentibus: "Nos habemus te in veriorem papam,
quam habuerimus s. Petrum." Et sic praedictus papa coronatur cum cardinalibus. Tandem vero cum maxima multitudine populi
magnum festum facientibus rediit ad s. Petrum. Neapolitani quoque dc praedicti papae creatione tantum festum fecerunt cum choreis, novis vestimentis, insigniis et luminaribus , quod tantum
nunquam fecisse recordetur, plurilbus et diversis diebus.
A "Cardinal who did not give his vote in the election of Urban VI" could be Cardinal Jacobus Orsini.
