:

Louis Gayet, Le grand schisme d'Occident Les Origines volume 2 (Paris-Florence-Berlin 1889), "Pièces justificatives", pp. 148-161:

Responsiones Domini Cardinalis de Luna ad interrogationes sibi factas per Dominum regem Castelle. [The questions are known from the Catalonian version of the Responses, printed by A. Sorrelli,. "Il trattato di S. Vincent Ferrer intorno al Grande Scisma d'Occidente," Atti e memorie della R. Deputazione di storia patria per le provincie di Romagna terza serie. 23 (Bologna 1905) pp. 438-455. Gayet's version is a Latin translation of the Catalonian original.]]

¿Primaramente, antes que entrassedes en conclave si fablastes e sabedes o creedes o presumedes que algunos Cardenales fablassen o tractassen por si o por otro por palura o per scripto o en otra manera qualquier de nombrar o elegir en papa a Urbano que stonces era Arçobispo de Bar?

I. Ad primam, dixit quod verus est quod ante et post mortem Papae Gregorii s.m., propter modos quos populus romanus tenebat et verba quae proferebantur publice, multi presumebant quod ipsi constringerent taliter cardinales, et tenerent tales modos quod cardinales forte deberent eligere personam italicam vel alterius nationis, de qua non erat presumptio quod eam elegissent, si aliter essent. Et aliquotiens, dictus cardinalis volens in omni casu informare conscientiam locutus fuit de diversis personis et diversarum nationum cum Domino Alfonso heremita et cum aliquibus suis familiaribus, et inter alias personas ispanicas, gallicas et italicas habuerunt mentionem de isto qui erat archiepiscopus Barensis [Bartolomeo Prignano] et quondam officialis episcopi Pampilonensis et archiepiscopi Pisani, quos multum laudabat de probitate dictus D. Alfonsus. Et dictus cardinalis credebat quod erant tales, et quia iste archiepiscopus Barensis erat magis practicus et magis notus sibi, videbatur sibi quod iste erat sufficientior ad papatum ubi ita deberet fieri.

Ad id quod queritur si scit quod cardinales loquerentur inter se de eligendo dictum Archiep. B. in papam: dicit quod nescit nec recordatur.

Ad aliud, si presumit quod cardinales vel aliquis eorum tractasset de eligendo dictum archiepiscopum: dicit quod ante tempus quo romani tenuissent modos supradictos, quod non presumit quod inter aliquos cardinales tractaretur de electione supradicti archiepiscopi; sed post, sicut dictus D. Alfonsus locutus fuit cum eo, quod presumit quod ipse et alique alie persone locuti fuerunt cum aliis cardinalibus; et quod inter aliquos dictorum cardinalium, fieret mentio electionis supradicti archiepiscopi. Tamen, secundum ea quae ipse de premissis audivit, credit quod supradicti cardinales essent pauci. Interrogatus si credit vel presumit quot: dixit quod credit quod erant tres vel quatuor. Interrogatus qui: dixit quod presumit quod unus erat Cardinalis Lemovicensis [Jean de Cros], Pictavensis [Guy de Malsec], de Agrifolio, et Vivariensis [Pierre de Sortenac], sed de quo plus affirmat est Lemovicensis.

¿Item, quales et quantos fueron aquellos que lo tractaron o fablaron?

II. Ad secundum interrogatorium: respondit ut supra dictum est.

III. Ad tertium interrogatorium: respondit quod intentio sua erat, cum locutus fuit cum D. Alfonso vel cum aliis ante ingressum conclavis, informari de supradictis et de aliis de quibus dicebatur quod erant sufficientes (cum intentione quod si casus occurreret ex expediens esset et materia disposita, quod ipse nominaret unum de illis vel alium, prout Deus monstraret). Tamen non eram [erat] determinatus eligere aliquem simpliciter. Et quo ad alios, dixit quod aliam presumptionem non habebat nisi ut supradictum est.

IV. Item, ad quartum: respondit quod ipse nescit de certo qua [150] intentione illum tractarunt; tamen in eo quod ipse audivit ab uno eorum, scilicet a cardinale de Agrifolio, credit quod per biduum vel triduum antequam intrarent conclave, quod ipse et alii supradicti cardinales, cum aliis facientibus majorem partem collegii erant (intentionis eligere cardinalem Vivariensem [(Pierre de Sortenac], et nescit neque presumit quod mutassent propositum. Credit quod illud quod tractarunt de archiepiscopo, tractassent ad ponendum in opere, in casu quo essent coacti per romanos.

V. Ad quintum: respondit quod illo sero, quum ipse intravit in conclavi, scit bene quod aliqui locuti fuerunt sibi de eligendo aliquos cardinales, et est verum quod usque ad diem sequentem de mane, qua elegerunt dictum archiepiscopum, nullus eorum locutus fuit quod intelligeret eligere eum. Et quum intravit conclave, non presumebat quod aliquis cardinalium haberet intentionem eligendi supradictum archiep., et quamvis tempore quo nominarunt eum presumeret de duobus vel tribus cardinalibus, scilicet, de card. Lemovicense [Jean de Cros], de Agrifolio, et Pictavense [Guy de Malsec] quod haberent intentionem eligendi dictum archiep.. Tamen semper bene credit quod haberent majorem affectionem, ubi bono modo et secure potuissent eligere, eligere aliquem cardinalem. Sed tempore moderno, consideratis depositionibus et hiis que audivit super hoc facto et considerratis conditionibus et conscientiis DD. cardinalium quos modo asserunt, quod non elegerunt eum nisi propter periculum mortis, presumitur quod ita, quia ipsi nunquam determinaverunt se de eligendo supradictum archiep.

Interrogatus unde presumebat tempore supradicto, quod supradicti cardinales haberent intentionem eligendi supradictum archiep., dixit quod pro eo quod ipsi fuerunt primi qui nominaverunt eum.

VI. Item, ad sextum: respondit quod illo sero quo ipse intravit in conclavi, ipse deliberavit nominare duos cardinales, et hoc revelavit secreto decano Tirasonensi [Tarazon in Spain], et non erat deliberatus nominare supradictum archiep. [151]

VII. Ad septimum: respondit quod ipse credit quod cardinales, vel major pars eorum, antequam intrarent conclave, propter verba et minas et alios modos quod tenebant Officiales romani et dispositionem populi, quam poterant scire continue et propter diversos cives romanos qui revelaverunt aliquibus eorum quod ipsi conceperant metum quod tempore quo essent in conclavi fuisset eis facta coactio (et impressio vel dampnum personarum). Et quantuim de se ipso est, ipse non recordatur quod timuisset, donec fuit in conclave, neque cogitavit quod quantum facerent ut postea fecerunt.

VIII. Ad octavum respondit quod omnes cardinales, specialiter italici, non concordarunt in eo, et quod ita credebat tunc et quod dictum castrum non erat securum pro eo, quod non erat fulcitum victualibus et armis et aliis necessariis, neque romani consensissent quod muniretur. Et ad id quod dictum est de exeundo villam, ad faciendam dictam electionem dixit quod non credit quod romani consensissent, nec ipsi potuissent facere commode.

Ad IX et X respondit quod credit quod non perdiderunt metum propter jusjurandum per romanos eis prestitum. Ymo credit quod semper perseveraverat in eis, usquequo intrarunt conclave, et quod postquam fuerunt intus, timuerunt magis. Et quod audivit ab aliquibus cardinalium, quod cum dictum sacramentum fuerat prestitum, quod viderant unum illorum qui veniebat ad prestandum sacramentum quod videbatur in suo gestu et in suis verbis quod veniebat promptus ad [ ....?]

Ad XI respondit quod non.

Ad XII respondit quod non.

Ad XIII respondit quod sic.

Ad XIV respondit quod illa nocte ingressus, neque die sequenti, usque quo rumor fuit ita magnus, quod illi prelati qui custodiebant portam conclavis miserunt sibi dici, quod s non satisfaciebant voluntati populi sine una [ulla?] mora, quod cardinales et ipsi [152] erant in periculo mortis. Et illa hora ipsi miserunt duos vel tres cardinales ad dicendum populo quod ipsi promittebant eis dare eis papam ad eorum voluntatem, ab illa ora usque ad diem sequentem; et populus, non contentus illa responsione, incepit emittere altiores voces, asserentes quod statim volebant. Et tunc dicit cardinales reversi sunt ad alios ad capellam ub erant, exponendo sibi magnum periculum in quo erant, prouot sibi dixerunt dicti prelati. (Et tunc cardinales dixerunt sibi quod reverterentur ad populum et promitterent sibi quod illa die ipsi contentarent eos, dando eis papam ad votum eorum). Et quod vellent retrahere se a capella, pro eo quod cardinales non audiebant se ad invicem et quod procederent ad factum electionis. Et illa hora populus retraxit se modicum et cessavit magna pars vocum. Tamen remanserunt intus palatium cum suis armis prout erant. Et cardinalis Florentinensis, qui debebat facere collationem, quia prior cardinalium, dixit talia verba; "Discessit verbum de ore meo", exponendo quod illud quod cogitaverat exponere non poterat dicere propter magnum periculum quod videbat in quo erant. Et illa hora inceperunt inter se qoqui de electione. Et Cardinalis Lemovicensis [Jean de Cros] et iste Cardinalis [de Luna] dixerunt quod non debebant eligere, quia esset facere scisma in ecclesia Dei, et quod melius erat quod exponerent se periculo, quam ita malam rem facere. Et respondit Cardinalis S. Eustachii {Pierre Flandrin], quod licet ponerent se in periculo, non excusabatur scisma, quia romani occiderent quos vellent eorum et facerent alios eligere ad voluntatem eorum et de hoc non esset qui testificaretur; item, quod cardinales avinionenses, quum scirent ista, quod eligerent alium et ita esset majus scisma; et quod, si ipsi tunc elegerent ad voluntatem populi, quod posset fieri sicut alias fuit factum, prout reperitur in cronicis, quod in loco securo iterum eum eligerent. Et cum non possent concordare, surrexerunt, et hoc dixit cardinalis S. Eustachii cum sederent omnes, et postquam surrexerunt inceperunt ire per capellam et plures [153] eorum dicebant quod plus valebat contentare populum, eligendo romanum vel italicum, quam mori. tamen non recordatur de cetero, quod ista verba: romano o italiano, fuissent dicta, tamen credit quod sic. Et predicti cardinalis Lemovicensis et iste cardinalis [de Luna], videntes quod alii cardinales concordabant contentare populum, dixerunt quod ex quo volebant eligere romanum vel italicum, quod erat bonum quod eligerent istum archiepiscopum Barensem, et in hoc concordarunt omnes alii, excepto cardinale de Ursinis, qui dixit quod propter impressionem, quam videbat, nolebat eligere donec fuisset in libertate et Cardinalis S. Angeli [Guillaume Noellet] qui dixit quod ipse consentiret; tamen bene videbat quod vox sua non poterat prodesse sibi nec alio propter metum in qua erant. Et Cardinales FLorentinensis [Corsini] et de Britania [Hugues de Montelais]. qui a principio non consenserant, et quum viderunt quod alii consentiebant, reversi sunt ad consentiendum..

Ad XV: respondit quod cardinalium vel majoris partis eorum fuisset intentio ad satisfaciendum populo et ad evitandum periculum in quo erant, et quod pro eo quia a diversis eorum audiverat dici quod magis volebant eligere quam mori. Est verum de se [de Luna], et credit quod alii nolebant eligere de illa natione, quod videbatur eis quod erat bonum eligere istum quia habebant eum pro homine sufficiente et in casu quo cardinales concordarentur quum essent in sua libertate eligere eum iterum, ut dictum est. Et sua intentio, et credit quod alterius cardinalis, erat quod contentarentur quod ipse esset papa. Et in casu quo cardinales non concordarent eum eligere, quod erant intentionis et credebant quod dictus archiep. faceret sessionem (?) et quod dimitteret papatum et supradicta habuit in sua intentione. Et, propter verba quae fuerant inter ipsum et dictum cardinalem, credit quod ista fuisset intentio ipsius in toto vel in parte.

Ad XVI respondit quod ante ingressum conclavis fuerant in discordia, nam aliqui cardinalium volebant intrare castrum S. An[154]geli ad eligendum, et hoc fuit motum secrete per aliquos, quia non audebant illud dicere publice, propter metum romanorum. Et in hoc non concordabant aliqui cardinales italicorum et aliorum, ut audivi dici. Alia discordia ante conclave erat quod quidam concordabant eligere unum, alii alium, et semper de collegio. Ab una parte erant Cardinales Lemovicensis, de Agrifolio, Pictavensis et Vivariensis, et Majorimonasterii, de Alvernio {Pierre de Vergne], Glandatensis {Bertrandus Atgerius] et S. Eustachii [Pierre Flandrin]. Ab alia parte erant tres cardinales: Gebennensis, de Britania et iste Cardinalis de Luna, et quelibet istarum partium volebat eligere de se ipsis. Intus in conclave fuerunt duae discordiae: una, quia, ut supradictum est, duo volebant quod non eligerent et alii volebant eligere; alia, quia, ut supradictum est, plures nominaverunt dictum archiep., exceptis supradictis.

Ad XVII, respondit quod non recordatur quod aliam deliberationem haberent nisi supradictam.

Ad XVIII, respondit quod non.

Ad XX, respondit et dixit quod ipsemet et alii multi dixerant quod illa electio non valebat, sed quum ipse eum nominavit, ipse nominavit eum intentione quod si per tempus quovismodo potuisset papa, ipse fuisset contentus.

Ad XXI, respondit quod tunc presumebat, quod illi qui eum nominabant, dicendo quod eligebant eum animo quod esset papa, quod habebant intentionem quod esset verus papa; de aliis nescit quam imaginationem haberent super hoc.

Ad XXII, respondit quod de illis de quibus modo recordatur sunt qui secuntur, videlicet, Lemovicensis, et ipsemet, et de Agrifolio, et S. Petri. De Pictavense credit quod sic, sed de certo non recordatur. [155]

Ad XXIII, respondit quod, exceptis illis qui dixerunt quod eligebant eum {Bartolomeo Prignano] cum intentione quod placebat eis quod esset papa, quod non recordatur quod de aliis illo tempore presumeret quam intentionem habuissent, neque de illis, neque de istis; sed affirmat quod illo tempore occurrisset ei talis ymaginatio, tamen presumit quod omnes vel major pars elegerunt eum ad excusandum periculum. Tamen, si habuisset intentiohnem quod cum hoc fuisset verus papa, non recordatur, quod tunc occurrisset ei talis ymaginatio.

Ad XXIV, respondit quod intelligebat quod eligendo illum vel alium romanum vel italicum quod evaderent illud periculum, alias dubitabat de periculo. Et idem credit de aliis.

Ad XXV, XXVI, XXVII, XXVIII responsum est supra.

Ad XXIX, respondit quod inter cardinales Florentinensem et de Agrifolio fuerunt aliqua verba super eo quod Cardinalis de Agrifolio dixit, quod sederent ad eligendum, et credebat quod haberent papam; et Cardinalis Florentinensis, quum vidit quod eligebant dictum archiepiscopum, sibi responderat aliqua verba de quibus non recordatur certitudinarie.

Ad XXX, respondit quod non est certus nisi de Cardinale S. Eustachii qui illud dixit coram omnibus, antequam fieret electio. Interrogatus si alii tacite vel expresse se conformarunt cum illo, dixit quod nesciebat quid habebat quilibet in corde suo.

Ad XXXI, respondit quod ipse nescit aliquid de hoc, pro eo quod cardinales Glandatensis [Atgerius] nunc Ostiensis et Vivariensis [Pierre de Sortenac] et ipse erant omnes commendendo in sua camera et non fuerunt vocati ad illud, neque sciverunt aliquid, sed credit quod fuit factum per formam et modum contentos in casu quem ponunt cardinales.

Ad XXXII, respondit quod non recordatur quod, cum esset in conclave, ipse habuisset illam expressam ymagionationem neque deliberationem quod ipse fuisset verus papa vel non. Et idem [156] dixit quod rnon recordatur quid presumpsisset de aliis) [Vide ad XV et ad XXII].

Interrogatus si postquam eum elegerunt, jurarunt vel ordinaverunt intere se tenere secrete usque ad aliquid tempus electionem, et quare: respondit quod de juramento non recordatur, sed bene scit quod inter eos fuit ordinatum quod haberent illud sub secreto, donec supradictus Archiep. et alii prelati, pro quibus miserant, venirent, et dictus archiep. intrasset in conclavi, et quod ibi intronizassent eum et fecerent per modum ut populus esset contentus.

Ad XXXIII, respondit quod cum reverentia credit oppositum de duobus presuppositis in interrogatorio, scilicet, quod romani non fuissent contenti de electione dicti archiep., et quia si ipsi elegerant ipsum, ipsi fuissent in periculo. Ymo credit quod ipsi fuissent bene contenti de eo.

Ad XXXIV, respondit quod credit quod secundum rationem patet quod hoc fecerunt, ut populus non posset percipere quod ipsi volebant eos decipere. Et idem pro eo quod cardinalis S. Petri [Francesco Tebaldeschi] nolebat consentire. Et post romani ostenderunt quod erant contenti de supradicto Archiep.

Ad XXXV, respondit quod secundum verba ab extra, quod sic; secundum intentionem interiorem quod de aliis nescit neque recordatur quid tunc presumpsissent. Sed de se ipso bene quod recordetur si expresse ymaginasset illo tempore si valebat electio vel non. Tamen bene scit, quod continue sua voluntas pacificabatur plus in illo facto, videns quod alii cardinales concordabantur ad intronizandum eum et coronandum et faciendum alios actus qui in electione papae debent fieri.

Ad XXXVI, respondit quod sub forma consueta contenta in ceremoniali, ut credit.

Interrogatus quis sibi eam presentavit: dixit quod Cardinalis Florentinus [Pietro Corsini].

Interrogatus quid respondit ipse: dixit quod sua responsio fuerat quod non esset dignus, tamen nolebat contradicere voluntati divinae et quod consentiebat. [157]

Ad XXXVII, respondit quod dictus archiep. misit pro eo, die intrronizationis [Friday, April 9] de mane, ipse et Bandarenses etiam et illi qui iverunt ex parte Bandarensium dixerunt sibi, quod habeant in mandatis quod non recederent ab eo usque esset ibi. Et post multa verba, postquam scivit quod cardinales castri S. Angeli intendebant ire ad ipsum {Bartolomeo Prignano], ipse ivit ad eum, et ille dixit sibi quod nolebat decipi et quod diceret sibi si intelligebat quod ipse fuisset electus debite. Et ipse respondit quod factum stabat bene. Non recordatur quod expresse sibi dixisset, quod electio fuerat canonica. Tamen credit quod, si interrogavit eum de hoc, quod respondit quod sic.

Interrogatus si tenebat illud pro ita: respondit quod non recordatur neque credit quod sua electio fuisset determinata ad unam partem neque ad aliquam [alterum?].

Interrogatus si tempore quo sibi presentaverunt electionem interrogasset eos de ista materia: dicit quod non recordatur, sed credit quod non.

Interrogatus si interrogasset supradicta ad partem ab aliquibus aliis cardinalibus: dixit quod nescit.

Ad XXXVIII, respondit quod nescit.

Ad XXXIX, respondit quod de aliis nescit, de se dixit quod supra dixit.

Ad XL, dixit id quod supra.

Ad XLI, dixit quod, pro ea quae supra dicta sunt, et propter aliqua verba, presumebat de Cardinalibus Lemovicense[Jean de Cros], de Agrifolio et de Pictavense [Guy de Malsec], quod habebant eum pro papa a principio. Tamen post intellexit ex verbis eorum quod non habebant eum pro papa. De aliis dixit quod, cum loqueretur ipse aliquotiens cum aliquibus, intelligebat in verbis eorum quod dubitabant vel quod non habebant eum pro papa. De se dicit ut supra. [cf. V, above]

Ad XLII, responsum patet ex superioribus.

Ad XLIII, dixit quod ipse non erat expresse determinatus si supradictus erat vere papa vel non. Et cum esset in isto dubio, et videret quod omnes alii cardinales tractabant eum ut papam [158] et plures eorum scribebant ad diversas partes, volebat se conformare in hiis quae faciebant alii. Et hoc idem, pro eo quod ipse mandavit sibi quod scriberet de facto suae electionis principibus Ispanie, prelatis et aliis personis quibus quae consueverat scribere de similibus, et quod ipsemet [Bartolomeo Prignano] voluit videre aliquas litteras, tamen non vidit nisi unam partem unius, asserens quod ipse confidebat de eo, nam intelligebat quod erant ut expediebat.

Ad XLIV, dicit quod ipse non; de aliis nescit.

Interrogatus quare cum fuerunt Anagniae scribebantur litterae penitentiariae sub data pontificatus supradicti: dixit quod super hoc fuit habita deliberatio et concilium inter cardinales, et fuit expeditum quod Penitentiarius non debebat mutare modum litterarum usque collegium declarasset expresse illum non esse verum papam, quia declare et denunciare est officium collegii et non alterius.Et hoc idem quia donec habuerunt gentes armorum, cum quibus se potuissent defendere, non fuerunt ausi dare intelligere quid supra hoc facto habebant in corde facere.

Ad XLV, dixit quod ipse non fuit expresse deliberatus habere eum pro non papam, donec locutus fuit cum cardinalibus Anagniae et scivit suam deliberationem et audivit rationes aliorum. Dixit quod nesciebat nisi quod quum ivit, invenit omnes terminatos [determinatos?]

Ad XLVI et XLVII, a superiori pendet responsio.

Interrogatus quid quum cardinales italici venerunt ad eos Anagniam quare venerunt, et cum quibus locuti fuerunt, et quae locuti fuerunt: Dixit ad id quod dicitur: ad quid venerunt, quod ipsi venerunt ad loquendum de hoc facto cum cardinalibus, et quum fuit eis dictum in presentia omnium cardinalium, quod deliberaverant facere, requiescendo eos quod vellent concordare cum ipsis, excusavit se, allegando rationem et periculum illorum de parentella sua et alia plura, tamen non reprobando expresse deliberationem cardinalium. De aliis non recordatur.

Ad XLVIII, dixit quod ipse de hoc nichil aliud scit nisi quod [159] per relationem Nicolai de Neapoli et aliorum audivid dici, quod ipsi veniebant cum intentione faciendi impressionem in aliquibus de se ipsis et aliis cardinalibus super electionem papae, et quod quando fuit ordinatum quod Cardinalis S. Eustachii [Pierre Flandrin] et ipse loquerentur cum illis, videtur sibi quod Cardinalis Florentinus [Pietro Corsini] et Cardinalis de Ursinis loquerentur sibi de isto compromisso et quilibet ipsorum dixit sibi, quod eligendo unum de aliis duobus cardinalibus italicis istud scisma amoveretur de levi; et unus italicorum dixit sibi quadam die quod esset modus quod romani darent sibi illud quod erat Romae in suo posse et propter premissa videtur quod ipsi intelligebant quod prima electio non valebat, et quod secunda poterat fieri.

Ad XLIX, a superiori habetur responsio.

Ad L, dixit quod sic, quae est ratio et quare, dixit quod pro eo quod non confidebat tantum de suo intellectu et de sua scientia, quod ipse debuisset primo movere tale dubium, ut est istud, nisi essent personae de quibus multum confideret. De aliis credit idem.

Ad LI, dixit quod verum est quod ipse et alii petierunt ab eo [Bartolomeo Prignano] diversas gratias, et de se ipso non credebat aliquid determinate, ut supradictum est, et de aliis nichil scit sed presumit hoc idem.

Ad LII, dixit quod ipse non tractavit aliquid de hoc facto nisi quod locutus est cum duobus, petendo ab eis quod intendebant vel tenebant de hoc facto, ut ipse posset informare conscientiam suam. Et illi responderunt sibi quod Romae non loqueretur cum eo voluntarie. Et cardinalis Gebennensis, nunc papa modernus, qui locutus fuit sibi quadam die de hoc facto. Est verum quod postea audivit dici quod aliqui cardinales tractaverunt de hoc actu, sed secrete cum essent Romae, et fecerunt muniri castrum S> Angeli, ut melius posset defensari a romanis, et quod ibi ordinaverant quod non redderetur dictum castrum archiep. Barensi.

Ad LXIII, dixit quod non, quia quamvis potest esse quod aliqua [160] dubia aliquotiens transissent per animum, sed quod remanerent in eis quod non. Et licet sibi placuisset et placeret quod reeligendo dictum archiep. per viam que de jure, debuisset teneri et remansisset papa ad tollendum tantum malum de mundo. Tamen faciendo conscientiam quod ille fuisset papa, non accusat eum conscientia in recedendo ab eo, nec etiam accusat eum conscientia pro eo quod non remanserit indiferens.

Ad LIV, dixit quod deputaverunt quatuor cardinales ad videndum si supradicta electio erat valida vel non, et habitis inter se diversis deliberationibus aliorum et suis, omnes simul concordarunt factum et declarationem quod ille non erat papa, et modum quomodo debebant procedere de jure.

Et interrogatus de qualitate intentionum, voluntatum tempore electionis, si fuerat factum scrutinium inter ipsos: dixit quod expresse nesciebat quod tale scrutinium fuisset factum inter eos. Bene credit quod per verba majoris partis eorum poterat sciri sua intentio.

Interrogatus si fuit scrutinium? Dixit quod credit quod sic, sed ipse nescit. [This answer is outrageous! Only Bishop Stephen Pelosii speaks of a scrutiny, and he was not present; and yet de Luna both affirms and denies it in the same sentence. Is he deliberately trying to vitiate his testimony?]

Ad LV, dixit quod ipse non, sed audivit dici quod unus eorum miserat sibi dici quod erat papa, sed nescit quod aliquis misisset sibi dici quod absconderet se. Ymo audivit dici quod unus misit sibi dicere quod exiret de palatio, quia non erat honestum quod, usque electio esset sibi {Bartolomeo Prignano] presentata, poneret se in possessione papatus.

Ad LVI, dixit quod quantum ad ipsum, non. Et de aliis idem dixit, quod non. Ymo audivit dici quod cum absolveret quemdam cardinalem, unus confessor suus auctoritate illius, quod dixerat cardinalis quod non absolveret autoritate illius, et hoc dicebatur in diversis partibus Romae.

Ad LVII, ex superioribus habetur responsio.

Ad LVIII: ad primum, dixit quod ipsi non mandaverunt eum recludi in cameris; et ad secundum, quod non publicaverunt eum statim, pro eo quod volebant habere eum intus in conclavi, ad [161] intronizandum eum primo et disponere de sua publicatione, ut fieret magis pacifice et etiam ut ipsi non essent deraubati.

Ad LVIII: dixit quod nesciebat, sed quod bene credit quod metus erat talis, quod nullus fuisset ausus abstinere se a talibus vel facere talia, per quae ipse vel romani perpendissent quod non habebant eum pro papa vel dubitabant de eo. [There is no Question LIX]

Ad LX, dixit quod respiciendo verba ad sanum intellectum, quod non.

Ad LXI, dixit quod non credit quod magnum tormentum propter hoc sustinuissent.

Ad LXII, dixit quod bene est verum quod ipse locutus fuit cum Cardinale Lemovicense [Jean de Cros] in conclave de Archiep. Barense, ut supradictum est, sed talia verba, ut continentur in insto interrogatorio, quod non recordatur, neque credit ea dixisse, nec alia equipollentia istis.

Ad LXIII, dixit quod omnes concordarunt, exceptis italicis, qui tamen non contradixerunt, quod ipse sciat illa hora.

Ad LXIV, dixit quod quantum poterat perpendere, quod ipsi venerun tibi ad eligendum papam.

Interrogatus quare non consenserunt cardinales italici? Dixit quod ipsi dicebant quod propter periculorum illorum de parentela sua et suorum bonorum,. Sed ipse credit quod pro eo quod non placebat eis.

Ad LXV, dixit quod, secundum ea quae ipsi dicebant, ita ut superius. Secundum quod ipse credit, idem. Et quare non redierunt, dixit quod redit quod pro eo ut possent habere concilium generale.

Ad LXVI, dixit nichil.

 

November 12, 2013 6:04 PM

John Paul Adams, CSUN
john.p.adams@csun.edu