Francesco Cristofori,  Il conclave del MCCLXX in Viterbo  (Roma-Siena-Viterbo 1888)  pp. 345-347:

Martinus ep(icop)us, servus servorum Dei, Ven(era)libus fr(atr)ibus) n(ost)ris [Rolando Tavernae] Spoletano et [Henrico de Fucecchio] Lunensi episcopis, salutem et A(posto)licam b(enedictio)nem.

Impunita temeritas facile tollitur in immensum ... ... cum...... impunitas et aliis etiam ad actus nepharios pandere, viamque aperire soleat ad excessus..... ...Cum enim nos cum fr(atri)bus n(ost)ris S. R. E. Card(ina)libus... ... t(em)p(o)ris includebant fuissemus in palatio Viterbien. pro electione .... Pontificis celebranda, non vitando incommoda, non parcendo laboribus congregati, curam, pervigilem, studiumque ... ... impedimentis amoris favente clementis.... necessitas ad fervens n(ost)rum, et ipsorum frum. desiderium exquirebat, Richardus q(uondam)m Mathie de Anibaldensibus... Raynerius Gattus, tunc Cap(ita)neus Viterbien(sis) Civitatis, et quam plures singulares persone..., et fidelitatis debitum, quo predicte tenentur eccl(es)ie, mentes suas... extollentes, ... ...violenter insurgentes, in d(omi)nos crassantes, in ... predictum Palatium (E(pisco)pale), quibusdam frivolis occasionibus adinventis, armata manu, furori data licentia, in festo Purificationis Virginis gloriose proxime preterito [February 2] non deserendo tanti festi solemniis, omni reverentia, et devotione.... intraverunt, terribilibus expressis clamoribus, interitum pene simul consistentes, nephandis irruentes ausibus, manusque sacrilegas extendentes ad scelera, nonnullis ex ipsis fr(atr)ibus gravis [sic], et atrocibus iniuriis irrogantis, dilectos filios n(ost)ros Matheum [Orsini] Sce. marie in Porticu, et Iordanum [Orsini] Sci. Eustachii Diaconos Card(ina)les, nobilia quidem eccl(es)ie Dei membra per illos ignominiose tractatos, et verbis contumeliosis affectos capere , et mancipare carceri praesumpserunt, et quamquam eundem Iordanum Card(ina)lem  quasi per triduum sic iniuriose detentum, quibusdam indebitis exactis promissionibus ab eodem, prout veridca assertione percipimus, ab huiusmodi carcere duxerint educendum; tamen Mattheum Card(ina)lem in eodem carcere postmodum usque ad festum cathedre sci. Petri [February 22, 1281] proxime subsequens retinentes sibi cibaria per dies aliquot inhumaniter subtraxerunt eidem arso pane et aqua brevi, iuxta ipsorum dispositionem nephariam tantum modo reservatis, in temeritates alias nichilominus prorumpendo, in gravem divine maiestatis offensam, Ap(osto)lice Sedis, et Romane, ac universorum dictorumque f(rat)rum n(ostrorum S. R. E. Card(ina)lium vehementer injuriam et contemptum, magnumque scandalum populi Xp(ist)iani.

Quia igitur Riccardus, Vicecomes, et Commune Viterbien(se) praefati non indigna penitentia ducti, et sano consilio, proprium recognoscendo reatum ad n(ost)ram, et eccl(es)ie mandata super premissis omnibus redire desiderent ..., misericordiam in hac parte, non judicium humiliter postulantes, Nos, et si libenter, in n(ost)ris actibus pietatis dulcedinem amplexemur, tamen, tot et tantos, tamque detestabiles, et superbos excessus non valentes, conniventibus oculis pertransire, quin ad correptionem eorum debitam procedamus, fraternitati v(est)re, per Ap(osto)lica scripta mandamus, quatinus ad civitatem Viterbien(sem) personaliter accedentes, exigatis et recipiatis, n(ost)ro et eccl(es)ie Romane nomine, a Ricardo et Vicecomite supradictis, nec non a Ioh(ann)e, dicto Papa, Judice, Pietro Archionis Milite et Lancellotto, dicto Tasca, de urbe ipsius, Ricardi familiaribus, ac Ioh(ann)e Forteguerre milite, Ioh(ann)is Arnoldi, ac etiam centum aliis, de melioribus, et majoribus dicte civitatis hominibus, corporaliter juramentum quod ipsi stabunt et precise parebunt, mandatis omnibus et singulis, que per vos, vel alium, seu alios, pro universis et singulis excessibus, et contumeliis, per Riccardum, Vicecomitem, Iudicem, familiares, Monaldum, et Ioh(ann)em predictos, sive aliquos civitatis, et Cois. predictorum in hac parte comissis, ac etiam pro injuriis et offensibus quibuslibet, per illos aut aliquem, seu aliquos ex eisdem romane eccl(es)ie, aut collegio Card(ina)lium predictorum, aut ipsorum aliquibus, ac familiis eorundem, et sp(ecia)l(it)er super captionie, et detentione d(omi)norum Matthei et Jordani Card(ina)lium, irrogatis eis duxerimus facienda, exigatis etiam et recipiatis, nomine supradicto, ab eisdem Riccardo, Vicecomite, et Communi LII. fidejussores civitatis predicte; quorum nomina in cedula vobis exhibita continentur, quique jurabunt, tactis sacrosanctis Evangeliis, se facturos et etiam curaturos, quod Riccardus, Vicecomes, judex, familiares, Monaldus, Ioh(ann)es, et Commune prefati omnino stabunt. et precise parebunt mandatis universis, et singulis que ipsis et eorum aliquibus, per nos, vel alium, seu alios, occasione predictorum semel vel pluries quitiescumque, et quandocumque etiam faciemus, seque nihilominus et bona sua omnia obligabunt, ad penam vel penas quam et quas juxta beneplacitum n(ost)rum.  Imponemus, aut imponi faciemus, eisdem si hujusmodi mandatis n(ost)ris non fuerit plenarie paritum in hac parte.

Obsides insuper de melioribus, et magis ydoneis civitatis eiusdem, et de quibus diligenter pensatis conditionibus, et circumstantiis personarum magis expedire viderint exigere, ac recipere ab eisdem riccardo, Vicecomite, et Communi, predicto nomine procuretis.  Sic prudenter, sic sollicite vos in huiusmodi negotio, quod fiducialiter vobis committimus habituri, ut exinde condignis extolli laudibus valeatis.

Datum apud Urbem Veterem, V Nonas Maii, Pontificatus n(ost)ri anno primo  [May 5, 1281].

 

 

---

The text comes from a manuscript written by Felice Contelori, Librarian of the Vatican Library (1626-1632), entitled Collectanea de Romanis Potificibus, et S. R. E. Cardinalibus  Volume II  (Vatican Archives. Armarium XI no. 41, folium 81).

Martin IV was Simon Mompitié de Brion, formerly Cardinal Priest of S. Cecilia.