:
Caesaris S. R. E. Cardinalis Baronii, Od. Raynaldi et Jac. Laderchii Annales Ecclesiastici Tomus septimus (Lucca: Typis Leonardi Venturini 1752) [Baronius-Raynaldi], sub anno 1378, no. XLI, p. 328-329. Caesaris S. R. E. Cardinalis Baronii, Od. Raynaldi et Jac. Laderchii Annales Ecclesiastici denuo excusi et ad nostra usque tempora perducti ab Augusto Theiner Tomus Vigesimus sextus 1356-1396 (Barri-Ducis: Ludovicus Guerin 1872), pp. 310-311:
In Dei nomine. Amen.
Noverint universi praesens publicum infrascriptum Instrumentum, quod cum reverendissimus in Christo pater et dominus, dominus Franciscus tit. S. Sabinae presbyter S. R. E. cardinalis, vulgariter dictus cardinalis S. Petri, et sanus quidem mente, sed gravi corporis infirmitate detentus, de qua secundum judicium medicorum credebatur infra paucos dies de hoc saeculo debere migrare ad Dominum, intellecto et cum gravi amaritudine cordis, ut dicebat, percepto per eum, quod nonnulli ex reverendissimis dominis S. R. E. cardinalibus se ab obedientia sanctissimi patris domini nostri domini Urbani divina providentia papae VI subtrahere, et inconsutilem tunicam Domini, sanctae videlicet Ecclesiae unitatem scindere, ac se ipsos et totam Christianitatem, quantum in eis erat, in errorem ponere conabantur, mendaciter asserentes praefatum dominum Urbanum non esse verum papam, sed per metum electum fuisse, sciens firmiter, atque veraciter tenens et credens idem dominus cardinalis, ut dicebat, hujusmodi eorum assertionem esse falsam, et provenire non a sinceritate bonae conscientiae, neque a zelo veritatis, sed potius sub dolo adinventam fuisse per aliquos eorum, qui quaerunt quae sua sunt, suadente hoc eis diabolo patre mendacii, qui a principio originis suae semper conatus fuit unitatem separare, charitatem vulnerare, et sanctorum operum dulcedinem, invidiae suae felle inficere; et timens sibi, ut dicebat, idem cardinalis pro eo maxime, quia ipse semper fuit praesens in omnibus actibus, quando dictus dominus Urbanus et Barensis archiepiscopus fuit per dominos cardinales, ad quos tunc pertinebat electio, nominatus, electus, assumptus et demum inthronizatus in Romanum Pontificem, quod si per negligentiam silentio praeteriret, et non indicaret praesentibus et posteris ea, quae circa hujusmodi materiam vidit, sensit atque secundum conscientiam suam scit, tenet et credit in extremo examine divini judicii sibi posse imputari ad culpam seu ad negligentiam, hac, inquam, consideratione ductus, ut dicebat idem dominus cardinalis, convocatis ad se omnibus infra nominatis, et coram eis tanquam coram publicis et authenticis personis protestatus fuit, et more praelatorum posita manu ad pectus suum, publice recognovit et dixit in conscientia sua, se scivisse et scire, tenuisse et tenere, credidisse et credere, ac reputasse et reputare praefatum dominum Urbanum VI fuisse canonice nominatum, electum, assumptum et inthronizatum in Romanum Pontificem, et servatis servandis publice et notorie coronatum, et esse verum papam, quis interfuit, vidit et audivit.
Dicebat etiam et dicit dictus dominus cardinalis publice, quod ipse post obitum felicis recordationis domini Gregorii papae XI, immediati praedecessoris praefati domini Urbani, ante ingressum et post ingressum conclavis audivit et etiam per ea, quae tunc scivit et praesensit a nonnullis ex dictis cardinalibus, qui secum de creatione futuri Romani Pontificis conferebant, per ea etiam quae ipse cardinalis existens in dicto conclavi vidit et audivit in actu hujus nominationis, electionis, assumptionis et inthronizationis, certe dictus dominus Urbanus tunc archiepiscopus Barensis fuit per eosdem et alios cardinales, ad quos spectabat electio, pure, libere, sponte et voluntarie nominatus, electus, assumptus et inthronizatus, praesertimque de ipso nominando, eligendo et assumendo in papam, etiam ante praedictum ingressum conclavis fuerat per eosdem cardinales praecogitatum, et nonnulli ex eis etiam tunc dixerunt et dicebant sibi, quod, quantum in eis erat, ante dictum ingressum tractaverunt ipsum dominum Urbanum tunc archiepiscopum Barensem tanquam scientificum ac bonum, et sufficientem ad papatum et ad hoc ipsum dominum cardinalem requisiverant quod una cum eis concurreret, et quod ipse dominus cardinales in hac veritate, ac firma et indubitata fide et credulitate dixit et protestatus fuit, se velle vivere et etiam mori, quando Altissimus placuerit ipsum ad se vocare; et voluit ac mandavit praemissa omnia et singula significari universis et singulis praelatis et principibus et aliis Christi fidelibus per universum orbem. De quibus omnibus et singulis praefatus dominus cardinalis petiit per me notarium infrascriptum fieri unum, duo et tot quot necessaria essent, consimilia publica instrumenta. Acta fuerunt haec Romae in hospitio habitationis praefati domini cardinalis S. Petri sub anno a Nativitate Domini MCCCLXXVIII, Indictione prima, die XXII mensis Augusti, Pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini, domini Urbani divina providentia papae VI supradicti anno 1.
Raynaldus adds: "Adjecta sunt testium nomina, quae brevitatis gratia praetermittimus."
This text is known only from the dossier on the Great Schism , compiled perhaps by Cardinal Pedro de Luna, and existing in copies in the Vatican Library and in the Bibliothèque Nationale in Paris.
It is unconscionable that Rainaldi omitted the notation of the Notary, and the attestations of the witnesses. These are essential to judge whether this document is authentic or not, to say nothing of its quality. The language of the text is certainly that of a notary, or someone who pretends to be a notary, and the text is solely interested in making assertions that bolster the case of the legitimacy of Urban VI. The only actual eyewitness material presented in the document is that the Cardinals, even before entering conclave, discussed Bartolomeo Prignano (an assertion denied by several cardinals) and agreed that he was a good man, knowledgeable, and up to the job (assertions also challenged by testimony of several cardinals). Whether Tebaldeschi actually made those statements, or whether they were part of a statement drawn up by Urbanists for a very ill man to agree to, or whether they are a complete fabrication, we cannot say. (See below, where Frater Angelo, Minister General of the Friars Minor, charges Urban with forging the document.) But they add nothing to the case. Tebaldeschi was not in a position to speak his own mind.
The other Italian cardinals at Tivoli (Corsini, de Borsano and Orsini), who were negotiating with the French cardinals at Fondi during July and August, made efforts to have Tebaldeschi participate; they met at his house and shared letters and conversations which they had had from Fondi. Tebaldeschi could not leave his house; as Corsini puts it, with reference to a meeting at Tivoli with an agent of the French cardinals, statim recessit protestator quod praesentiam D. S. Petri tute addire non poterat.
Cardinal Tebaldeschi died in Rome on September 6, 1378, fifteen days after this document was allegedly executed: see E. Muntz and J. Frothingham, Il tesoro della Basilica di San Pietro in Vaticano (Roma 1883), p. 134.
Stephanus Baluzius [Étienne Baluze], Vitae Paparum Avinionensium Volume 1 (Paris: apud Franciscum Muguet 1693) column 1036:
[Letter of Frater Angelo de Spoleto, Minister General of the Order of Friars Minor, to the King of Castile, May 29, 1380]
Item, audivi a Domino Stephano Doctore quondam secretario dicti Bartholomaei quondam Barensis, qui nunc est Neapoli, et ex conscientia ab eo recessit, quod dictus Bartholomaeus habebat sigilla materialia Regum Boemiae, Ungariae et aliorum Principum multorum et Dominorum et Domini Cardinalis Cusentini, cum quibus dicto Domino Stephano praesente falsas litteras componebat, et ostendebat recipere novos cursores, et sic Romanum populum festivabat. Et addis quod per manus ejus fuit falsificatum testamentum Cardinalis de sancto Petro.
John Paul Adams, CSUN
john.p.adams@csun.edu