Augustinus Theiner (Editor), Caesaris S. R. E. Cardinalis Baronii, Od. Raynaldi et Jac. Laderchii Annales Ecclesiastici Tomus Vigesimus Secundus 1257-1285 (Barri-Ducis: Ludovicus Guerin 1870) [Baronius-Theiner] pp. 482-483 no. 2:
[Honorius, episcopus, servus servorum Dei, etc. ]
Cum Romana curia dudum Viterbii residente, praefata Ecclesia per felicis recordationis Nicolai papae praedecessoris nostri obitum pastore vacaret; ac nos et fratres nostri, de quorum numero tunc eramus, ipsius Ecclesiae cardinales convenissemus sollicite in palatio episcopatus Viterbiensis pro electione de summo pontifice celebranda; et steterimus omnimode impedimenti cujuslibet obicem submovere, ut superna favente clementia celeriter provenire contingeret, quod tunc mundi necessitas ac nostrum et ipsorum fratrum fervens desiderium exquirebat; memorati Viterbienses, ut praeconceptum virus evomerent, et quam gerebant iniquitatem interius, exterius revelarent, pulsata campana, sumptis armis et scelestis actibus data licentia, in furoris spiritu, ad praedictum palatium concurrentes, ac humanitatis et reverentiae debito a se penitus relegato, in palatium ipsum clamoribus terribilibus editis irruentes, grassantes in patres, in pastores atrocissime saevientes, dilectos filios nostros Matthaeum S. Mariae in Porticu et Jordanum S. Eustachii diaconos cardinales, columnas quidem Ecclesiae, omnique reverentia pertractandos; quanquam Viterbienses praedicti firmiter promisissent, se tunc ad inclusionem vel arctationem praedictorum fratrum nullatenus processuros, injectis in nonnullos ex eisdem fratribus manibus violentis, et non levibus dictis Matthaeo et Jordano cardinalibus irrogatis injuriis, in una ex cameris ejusdem palatii, obstructis ostiis et fenestris illius, ausu sacrilego incluserunt, nonnullis ex aliis fratribus supradictis, dum praesumptioni tam temere, tam detestandis aggressibus refragari sollicite niterentur, indecenter et irreverenter impulsis, ac eisdem Matthaeo et Jordano cardinalibus sub dura et suspecta nimis carcerali custodia positis, dandem praedicto Jordano ab hujusmodi custodia, quamvis sub certis pactis et conditionibus relaxato, praefato Matthaeo cardinali, diebus plurimis sic ab illis injuriose detento, perdies aliquot cibaria inhumaniter subtraxerunt eidem, pane et aqua duntaxat juxta ipsorum dispositionem nefariam reservatis, non permittendo quod proprius confessor accederet ad eumdem; in temeritates alias diversas et varias nihilominus prorumpendo, in grandem divinae majestatis offensam, Apostolicae Sedis, et Romanae ac universalis Ecclesiae, necnon et nostram atque dictorum fratrum vehementem injuriam et contemptum, magnumque scandalum populi Christiani, etc.
Honorius IV, Epistolae curiales I. xviii.
Martin IV was Simon Mompitié de Brion, formerly Cardinal Priest of S. Cecilia. Honorius IV was Giacomo Savelli, formerly Cardinal Deacon of S. Maria in Cosmedin.
Giovanni VIllani, Cronica VII. chapter 58 [Volume I, p. 391-392 Dragomanni]
S. Antoninus of Florence ( † 1459 ) [Tertii Pars Historialis, seu Cronice (Basel: Nicolaus Kesler, 1502), titulus xx, caput iv. fol. lxix], though obviously dependent on Giovanni Villani's chronicle, alleges that Cardinal Latinus Orsini was also abducted by the Viterbians:
Alique menses cum eo modo certassent, neque de pontifice conveniri possent, Viterbienses infensi Ursino generi ex superiori dominatu seditiose facta ad arma ierunt, novosque sibi ingratus (?) pulsis Viterbo creaverunt. Inde ceco amentique furore conclave quo patres inclusi erant irruentes duos Ursinos cardinales per vim detractos non sine contumelia abduxerunt. Abductus est etiam cum his Latinus ille quem legatum nuper Florentie pacis autorem fuisse supra monstravimus. Sed hic postmodum conclavi redditus est. duo autem Ursini privato carcere detenti. Quod factum dicitur secundum Cron flor. de voluntate regis Karoli qui querebat hre pontificem gallicum. Et propter hoc audita morte Nicolai tertii ex Etruria Viterbii accessit. Cardinales autem deterriti in carcere fuerunt Dns. Mattheus et Dns Iordanus ambo de Ursinis. Demum post vacationem Sedis quimestrem electus fuit in papam qui dictus est Martinus Quartus, natione gallicus.
Baronius-Raynaldi [22, p. 482 no. 1] quotes a historian Jordanus from a Vatican manuscript:
In electione Martini IV accidit turbatio, quod dominus Matthaeus Rubeus cardinalis fuit singulariter reclusus in quadam camera per officiales Viterbienses, consentiente domino Richardo nobili viro Romano de Annibaldensibus, dicto de Larota, qui tunc erat dominus in Viterbio. Cardinales autem tunc non includebantur secundum formam Constitutionis, quae revocata fuerat per Joannem papam: reclusio tamen erat spontanea, ut de electoribus aliorum praelatorum fieri solet. Ex hac igitur violentia omnes auctores sententiam excommunicatiuonis incurrunt, et civitas supposita interdicto; et ex tunc curia ibidem residentiam facere noluit. Praedictus autem Richardus cum multa humilitate venit de domo propria Romae nudis pedibus et cum corrigia ad collum usque ad domum domini Matthaei, humiliter veniam petens: ete idem cardinalis ejus absolutionem impetravit.
©2013 John Paul Adams, CSUN
john.p.adams@csun.edu